“WAARM SITTE”: 6 – Van Kolenkit naar Solarkit

zaterdag 31 mei 2025

Van kolenkit naar solarkit

 Sinds begin april 2025 verwarmen wij onze woning met een warmtepomp. Meer dan ik verwacht had, beleef ik dit als een historisch gebeuren. Ik maakte in mijn leven de transitie van kolen naar gas mee. En nu dan van gas naar elektrisch, of beter: van gas naar slimme fysica.

Kolen

Ineens herinner ik me dat ik vroeger als kind met de kolenkit naar de schuur moest om daar kolen te scheppen voor de kachel. Het bijvullen van de kachel was de taak van mijn vader. Ik meen me te herinneren dat de kolenkachel buiten het stookseizoen uit de kamer werd verwijderd, al weet ik dan niet meer waar die werd opgeslagen. Voor het warme tapwater hing er een elektrische boiler boven in ons trapgat, die opgewarmd werd met nachtstroom. Bij  veel mensen staat nu nog een kolenkit in de hal om onderkomen te bieden voor paraplu’s.

Gas

Ook herinner ik me dat in mijn jeugd het gasnet werd aangelegd. Toen ik zes was – in 1959 – werd het Slochterenveld ontdekt. Vanaf 1963 werd het landelijke gasnet in Nederland aangelegd. Van maatschappelijke weerstand was geen sprake. Er was een sfeer van samenhorigheid en wederopbouw. Krachten om maatschappelijke onrust en onderbuiken te zoeken, te voeden en te misbruiken, die waren er nog niet. De voordelen waren ook duidelijk. De regering voerde een actieve campagne en subsidieerde de aanschaf van gastoestellen voor de huishoudens. De centrale verwarming deed zijn intrede. Bij ons in huis werd die eerst nog gevoed door een zogenaamde moederhaard, waarmee een centrale kachel in de kamer nog een poosje in aanzien bleef. Later verdween de kachel als ketel op zolder. Voor het warme water kwamen de geisers: in de keuken en/of bij het bad. Weer later kwam het warme water uit de combiketel op zolder. Het voelt als het einde van een tijdperk om nu van het gas af te gaan.

Solar

Meer dan ik had verwacht, biedt een warmtepomp de mogelijkheid om eigen zonnestroom te gebruiken: voor de werking overdag is een bescheiden vermogen nodig, dat zelfs bij bewolkt weer al door onze zonnepanelen wordt geleverd. Bij zonnig weer kun je zelfs ‘s middags warmte in de stenen van de woning stoppen, door de temperatuur op zonnestroom “ gratis” op te voeren tot 20 à 21 graden. Dat is een temperatuur die we sinds de jongste energiecrisis niet meer durfden in te stellen! De hele avond en nacht heb je daar voordeel van. Een bescheiden thuisaccu zorgt er verder voor dat we nog langer met eigen zonnestroom toekunnen. Samen met de zonnepanelen vormt deze onze “solarkit”.

Natuurlijk speelt dit “zongebruik” hoofdzakelijk in die maanden waarin een beperkte stook zich laat combineren met geregeld zonneschijn: maart, april, mei, september en oktober. In april was onze woning energie-positief, de verwarming meegenomen. Dat is een bijzondere gewaarwording. We gebruikten weliswaar nog een geringe 6,2 m3 gas voor douche en koken, maar de netto terug geleverde stroom compenseerde dit ruim. De wintermaanden moeten we nog avonturen. Voorlopig zou de warmtepomp nog hybride werken met de gasketel. Maar ik vertrouw er eerlijk gezegd op dat we het in de winter wel zonder gas kunnen verwarmen. Wij zijn “all-electric-ready”!