Zonneweide Wurgestroom – FAQ

Veelgestelde vragen

Wie zitten er eigenlijk in die energiecoöperatie?

We zijn een coöperatie met ongeveer 160 leden uit Stiens. We hebben een bestuur van 6 mensen die allemaal in Stiens wonen. Ons doel is om een kleinschalig zonnepark te ontwikkelen voor ons eigen dorp. De opbrengsten willen we allemaal in het dorp houden, net zoals dat we het proces met zoveel mogelijk mensen willen bespreken. We zijn al een tijd bezig met de voorbereiding, want wij denken dat we ook zelf als dorp ‘iets moeten’ met de energietransitie en dat we daar ook samen en zelf iets in te doen hebben. Liever zelf een zonneweide ontwikkelen en alles daarover te zeggen hebben, dan dat een groot bedrijf een mega-zonneparken ontwikkelt en er met de winsten vandoor gaat.  

Wat wordt er gedaan met de opbrengsten van de zonneweide?

Ons doel is de opbrengsten ten goede te laten komen aan de inwoners van Stiens. Bijvoorbeeld door het subsidiëren van projecten op het gebied van (energie)besparing of verduurzaming. Het bestuur van de StEK spant zich vrijwillig in voor de ontwikkeling van de zonneweide. Uiteindelijk beslissen de leden van StEK over de besteding van de middelen. Dat gebeurt in lijn met de statutaire doelstelling van de Stienzer Energykoöperaasje U.A. Wil je meebeslissen? Wordt dan lid van onze Energykoöperaasje!

Wordt dit dan ook zo’n groot en megalomaan zonnepark?

Nee, juist niet! We hebben heel goed gekeken naar een locatie die past bij de schaal van Stiens, naar een klein en overzichtelijk stuk grond waar we voor het dorp iets kunnen organiseren en waar we zelf als energiecoöperatie (lees: het dorp) zeggenschap over hebben. Ons doel met de opbrengsten is dan ook dat alles 100% van en voor het dorp blijft. Wij kijken naar maximaal 3-4 hectare en 5000 panelen. Dat is – in vergelijking met vele andere parken – eigenlijk een klein zonnepark! Maar doordat we het zelf doen, kan het uit. Wij hoeven immers ook geen winsten te maken, liever houden we de kosten voor iedereen laag.

Waarom doen jullie niet eerst alle daken vol?

Dat doen wij ook. We hebben dakeigenaren met een groot dak (bedrijven en boerderijen) een brief gestuurd over het ter beschikking stellen van hun dak aan de coöperatie. Dit heeft tot nu toe maar één dak opgeleverd. Dat gaat dus moeizaam. Veel daken blijken niet geschikt te zijn en niet alle dakeigenaren willen hun dak beschikbaar stellen voor de coöperatie. 

Heeft dit plan effect op de zonnepanelen op mijn woning?

Wij hebben hierover navraag gedaan bij Liander, die heeft bevestigd dat dit NIET het geval is. 

Wanneer er te veel stroom wordt opgewekt (zonnepanelen) of gevraagd (warmtepompen, auto’s, airco’s) in een straat, dan kunnen er problemen ontstaan met het (terug)leveren van de stroom op het laagspanningsnet in de straat. Denk hierbij aan een soort ‘file van stroom’, maar dan in je kabel in de straat die naar het ‘huis’ in de wijk loopt.

Het elektriciteitsnet is opgebouwd uit (1) het hoogspanningsnet (die hoge masten, tussen dorpen en steden), (2) het middenspanningsnet (tussen dorpen en wijken) en (3) het laagspanningsnet (in straten en wijken). De zonneweide wordt aangesloten op het middenspanningsnet (2) en heeft daarmee geen direct effect op de zonnepanelen op daken van de woningen. Die zijn immers aangesloten op het laagspanningsnet (3). Zie voor meer informatie ook de website van Liander. 

Kan het zonnepark direct worden aangesloten?

In Stiens en in een ruime omgeving er omheen geldt dat er sprake is van zogenaamde netcongestie. Dat wil zeggen dat de teruglevering aan het net, op momenten dat er lokaal veel stroom door wind en zon wordt opgewekt, moeilijk gaat of niet kan. Inmiddels wordt door Liander hard gewerkt om dit probleem in onze omgeving – maar ook elders – op te lossen. De levering van de zonnestroom van de Zonneweide Wurgestroom is dan ook afhankelijk van de voortgang van de werkzaamheden bij het onderstation in Hallum. Op dit moment wordt er vanuit gegaan dat het eind 2025/begin 2026 zal zijn voordat er geleverd kan worden aan het net.

Is zonnestroom financieel nog wel wat waard?

Ja hoor. Sowieso ontvangt de energiecoöperatie een subsidiebedrag (de SCE-subsidie) voor de opgewekte stroom; net als elk zonne- of windpark in Nederland. Hiermee raken we altijd ‘uit de kosten’. Een punt hierbij is het verschil tussen het moment van opwek en het verbruik van al die stroom op het elektriciteitsnet. Voor alle technische details: zie deze link. Wanneer de zon veel schijnt en de wind hard waait, wordt er soms tijdelijk meer stroom geproduceerd dan er wordt verbruikt. Daardoor is de prijs van stroom op dat moment laag, en soms zelfs negatief. Door de toename van zonnepanelen en windmolens, komt dit steeds vaker voor. Vanuit de STEK verkennen we samen met Hoveniersbedrijf Nijp dan ook de mogelijkheden om stroom op te kunnen slaan.

Kan dit plan überhaupt doorgaan, er is toch een verbod op zonneparken aangekondigd door ministers De Jonge en Jetten?

Wij denken dat juist dit soort plannen wél de bedoeling zijn. Op 26 oktober 2023 heeft de minister van Binnenlandse Zaken een brief geschreven aan de Tweede Kamer over het verbod op grootschalige zonneparken op landbouwgrond. Het wordt met alle grote zonneparken nu echt te gek zeggen zij eigenlijk. En dat vinden wij ook! Ons plan komt vanuit het dorp (de energiecoöperatie) en is met maximaal 4 hectare kleinschalig te noemen. Wij denken dat ons soort initiatief door kan gaan. Het gaat er immers om dat het past bij de schaal van het dorp en dat we het samen organiseren. De provincies gaan deze nieuwe regels doorvoeren in hun beleid, voor zover ze dat al niet hebben vastgelegd. Zij gaan samen met de gemeenten immers over de toestemming (vergunningen) voor zonneweides. Onze provincie heeft al op 27 september 2023 een motie aangenomen die hierop vooruitloopt. Provinciale staten wil hierin juist wel ruimte laten voor kleinschalige initiatieven vanuit de Mienskip zelf. Zie punt 15 van de provinciale Statenvergadering.

Gaan jullie de zogenaamde ‘natuurwaarden’ verhogen of verlagen??

Verhogen natuurlijk. De zonneweide biedt de mogelijkheid de natuurwaarden van het Stienzer Bos te vergroten. Bijvoorbeeld dat we de reeën niet verjagen, maar de zonneweide zo inrichten dat het gebied voor de reeën toegankelijk is. Speciaal hiervoor heeft één van de bestuursleden de training Energieboswachter gevolgd en succesvol afgerond Zie ook Training Energieboswachter – Natuur en Milieufederaties.  We zoeken hiervoor bijvoorbeeld ook contact met de Stichting BiodiverStiens. 

Kunnen de zonnepanelen van Stiens niet op vliegveld Leeuwarden, in aansluiting op die van Jelsum, Koarnjum, Marsum en Ingelum?

We hebben contact gezocht met de dorpsbelangen van Marsum en Britsum. Uit de reacties maken wij op dat de zonnepanelen op het vliegveld er komen als een soort compensatie voor de geluidoverlast in de omliggende dorpen. De status van de aanleg van de zonnepanelen op het vliegveld is dat de dorpen wachten op de plannen voor een aanbesteding en dat die al lange tijd op zich laat wachten. Uit de contacten maken wij ook op dat deelname van Stiens niet voor de hand liggend is omdat deze dorpen, inclusief Engelum, dit project expliciet aangeboden hebben gekregen van Defensie. De dorpen hebben er inmiddels veel tijd en aandacht in gestoken en het eventueel opnemen van Stiens zorgt voor een mogelijke vertraging en precedentwerking voor andere dorpen. Bovendien is nog onvoldoende inzicht in de totale capaciteit van het park en of het ook voldoende is voor de vier omliggende dorpen. Voor Stiens is dit een onbestemd en mogelijk doodlopend spoor om te volgen. Doorgaan met de huidige plannen geeft naar verwachting meer mogelijkheden tot realisatie. 

Ik wil hier wel bij betrokken zijn, kan ik iets doen?

Fijn! We willen graag samen invulling geven aan ‘hoe’ we al onze doelstellingen voor dit zonnepark (natuurwaarden, biodiversiteit, inrichting etc.) kunnen gaan invullen. Inmiddels is op 20 november 2023 een bijeenkomst gehouden, waarvoor inwoners van Stiens zich hebben kunnen aanmelden om mee te denken over het ontwerp van de zonneweide en hoe we de natuurwaarden kunnen verhogen.

Wil je meer weten of je opmerkingen kwijt, stuur ons dan een e-mail.